Elektronik sigara, bağımlılık yapan ve nikotin içeren bir sıvının ısıtılarak aerosol (Bir sıvı ya da katının gaz ortamında dağılması) üretmesiyle oluşur. Bu sıvının içinde farklı miktarlarda sıvı nikotin, propilen, glikol, gliserin, ve aromalı maddeler bulunur. Kullanan kişiler üretilen bu buharı ciğerlerine çeker. Nefes verildiğinde ise bu buhar diğer kişiler tarafından solunabilir. Elektronik sigaranın birçok boyut ve şekli vardır. Elektronik sigaraların; pili, ısıtma sistemi ve sıvı tutan haznesi bulunur. Elektronik sigara nikotin, akciğer hastalıklarına neden olan kimyasal diasetil, nikel, kalay, kurşun gibi zararlı maddeler içerir.
Patlamış mısır hastalığına yol açabilir
Elektronik sigaranın zararlı etkilerden bir tanesi de ‘patlamış mısır hastalığı’ olarak bilinen “bronşiolitis obliterans”dır. Elektronik sigaranın dumanı akciğer içerisinde bulunan ve hava keseciklerini koruyan makrofajların işleyişini bozarak onların zarar görmesine neden olabilir. Bu durum da nefes darlığına ve öksürmeye neden olarak patlamış mısır olarak adlandırılan bir akciğer hastalığına yol açabilir. Patlamış mısır akciğer hastalığı; ateş, öksürük, gece terlemeleri, kilo kaybı ve nefes darlığı gibi semptomlarla ortaya çıkar.
Bağımlılık etkisi yüksek
Elektronik sigara, normal sigaralar gibi nikotin içerdiğinden bağımlılık yapma etkisi oldukça yüksektir. Nikotin, beyinde dopamin salınmasına neden olarak ödül sistemini harekete geçirir ve bundan zevk alınmasını sağlar. Elektronik sigara kullanan kişiler zararlarını ve oluşturacağı yüksek riskleri bilse de kullanmaya devam eder. Bu da bağımlılığa neden olabilir.
Beyin gelişimini etkileyebilir
Elektronik sigara, içeriğindeki propilen glikol ile akciğerde ciddi tahrişe neden olabilir. Aynı zamanda, 20'li yaşların başlarından ortalarına kadar devam eden ergen ve genç yetişkinlerin beyin gelişimine içerdiği nikotin ile zarar verebilir. Özellikle ergenlik döneminde beynin karar verme ve dürtü kontrolü henüz gelişmediğinden gençlerin nikotin kullanım olasılıkları daha yüksek olmaktadır. Gençlerin nikotine maruz kalması uzun vadede ciddi risklere sebep olur. Elektronik sigaranın etkisiyle oluşan nikotin bağımlılığı, duygu bozukluklarına neden olarak beynin öğrenmeyi kontrol eden kısımlarına zarar verebilir.
Kısırlığa neden olabilir
Bilimsel çalışmalara göre elektronik sigara, erkeklerde düşük sperm sayısına neden olabilir. Bu durumdan dolayı hamilelik düşünen çiftler üzerinden olumsuz etkilere yol açabilir. Ayrıca elektronik sigara, yumurta kalitesini de etkileyerek içmeyenlere oranla 10 kat daha fazla kısırlık görülmesine neden olabilir. Bunların yanı sıra kadınlarda erken menopoz ile erken ve düşük doğum riskini artırabilir.
Hamile kalmak zorlaşabilir
Elektronik sigara kullanımı nikotinin etkisiyle kadınlarda yumurtalık hücrelerini etkileyerek doğal yoldan hamile kalmayı zorlaştırabilir. Hamile kaldıktan sonra da düşüğe neden olabilir. Aynı zamanda mesane kanserine zemin hazırlayan faktörlerden biridir. Sigara kullanımından bir farkı olmayan elektronik sigara, erkeklerde de üreme fonksiyonlarını ciddi boyutta etkileyebilir.
Hamilelikte bebeğin gelişimini etkileme riski var
Hamilelik sırasında elektronik sigara kullanımı güvenli olmamakla beraber bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyerek organlarda kalıcı hasara neden olabilir. Aynı zamanda hamilelik döneminde içilen elektronik sigara, bebeğin akciğer gelişimine engel olarak doğduktan sonra da hastalıkları beraberinde getirebilir.
Elektronik sigaranın kalp üzerinde olası zararları
Elektronik sigara kullanan kişilerde; koroner arter hastalığı, depresyon, kalp krizi görülme olasılığı yüksek olmaktadır. Kullanmayanlara kıyasla felç geçirme ya da kalp krizine neden olma gibi sorunlar görülebilir. Elektronik sigara, kan damarlarını sertleşmesine neden olarak oksijenli kanın kalbe ve vücudun diğer bölgelerine gitmesini engelleyebilir. İçerdiği nikotin yüzünden kalp atış hızını artırarak krize zemin hazırladığı ortaya konmuştur. Bu da uzun vadede kalp sağlığına ciddi zararlar verdiğinin kanıtı olarak gösterilmektedir.
Elektronik sigaranın akciğer üzerinde olası zararları
Elektronik sigara, kimyasal ve partiküllerden dolayı astım ve kronik akciğer hastalığına bağlı olarak akciğer iltihabı oluşturma eğilimindedir. Bu durum uzun vadede kanser riskini artırarak DNA hasarını da sebebiyet verebilir. Elektronik sigara buharı aynı zamanda akciğer ortamında bulunan bağışıklık hücrelerini olumsuz etkileyerek akciğer iltihabına neden olabilir. Kuzey Carolina Üniversitesi'nden yapılan bir araştırma, elektronik sigaralarda bulunan iki ana bileşenin (propilen glikol ve bitkisel gliserin) hücreler için toksik etkisi olduğunu bunun da akciğer hastalıklarına zemin hazırladığını ortaya koymuştur.
Elektronik sigaranın diş sağlığı üzerine etkileri
Araştırmalarda, elektronik sigaranın dişler ve diş etlerini üzerinde olumsuz etkileri olabileceği belirtilmektedir. Bu etkilerden bazıları; bakteri üretimi, ağızda kuruluk, iltihaplı diş eti, genel tahriş, hücre ölümü olarak görülebilir. 2018 yılında yapılan bir çalışmada elektronik sigaranın aerosolüne maruz kalan dişlerin kalmayanlara oranla daha fazla bakteri ürettiği görülmüştür. Bu bakterilerin; diş çürümesi, dişte boşluklar ya da diş eti hastalıkları ile ilişkili olduğu ortaya konmuştur. Bunların yanında elektronik sigaralardaki likitler ağız kuruluğuna neden olarak ağız yaralarını da beraberinde getirebilmektedir. Ağız ve boğaz tahrişine de neden olan e-sigara diş etlerinde şişme, hassasiyet ve kızarıklık içerebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 1 Ağustos 2023
Yayınlanma Tarihi: 30 Mayıs 2022
Patlamış mısır hastalığına yol açabilir
Elektronik sigaranın zararlı etkilerden bir tanesi de ‘patlamış mısır hastalığı’ olarak bilinen “bronşiolitis obliterans”dır. Elektronik sigaranın dumanı akciğer içerisinde bulunan ve hava keseciklerini koruyan makrofajların işleyişini bozarak onların zarar görmesine neden olabilir. Bu durum da nefes darlığına ve öksürmeye neden olarak patlamış mısır olarak adlandırılan bir akciğer hastalığına yol açabilir. Patlamış mısır akciğer hastalığı; ateş, öksürük, gece terlemeleri, kilo kaybı ve nefes darlığı gibi semptomlarla ortaya çıkar.
Bağımlılık etkisi yüksek
Elektronik sigara, normal sigaralar gibi nikotin içerdiğinden bağımlılık yapma etkisi oldukça yüksektir. Nikotin, beyinde dopamin salınmasına neden olarak ödül sistemini harekete geçirir ve bundan zevk alınmasını sağlar. Elektronik sigara kullanan kişiler zararlarını ve oluşturacağı yüksek riskleri bilse de kullanmaya devam eder. Bu da bağımlılığa neden olabilir.
Beyin gelişimini etkileyebilir
Elektronik sigara, içeriğindeki propilen glikol ile akciğerde ciddi tahrişe neden olabilir. Aynı zamanda, 20'li yaşların başlarından ortalarına kadar devam eden ergen ve genç yetişkinlerin beyin gelişimine içerdiği nikotin ile zarar verebilir. Özellikle ergenlik döneminde beynin karar verme ve dürtü kontrolü henüz gelişmediğinden gençlerin nikotin kullanım olasılıkları daha yüksek olmaktadır. Gençlerin nikotine maruz kalması uzun vadede ciddi risklere sebep olur. Elektronik sigaranın etkisiyle oluşan nikotin bağımlılığı, duygu bozukluklarına neden olarak beynin öğrenmeyi kontrol eden kısımlarına zarar verebilir.
Kısırlığa neden olabilir
Bilimsel çalışmalara göre elektronik sigara, erkeklerde düşük sperm sayısına neden olabilir. Bu durumdan dolayı hamilelik düşünen çiftler üzerinden olumsuz etkilere yol açabilir. Ayrıca elektronik sigara, yumurta kalitesini de etkileyerek içmeyenlere oranla 10 kat daha fazla kısırlık görülmesine neden olabilir. Bunların yanı sıra kadınlarda erken menopoz ile erken ve düşük doğum riskini artırabilir.
Hamile kalmak zorlaşabilir
Elektronik sigara kullanımı nikotinin etkisiyle kadınlarda yumurtalık hücrelerini etkileyerek doğal yoldan hamile kalmayı zorlaştırabilir. Hamile kaldıktan sonra da düşüğe neden olabilir. Aynı zamanda mesane kanserine zemin hazırlayan faktörlerden biridir. Sigara kullanımından bir farkı olmayan elektronik sigara, erkeklerde de üreme fonksiyonlarını ciddi boyutta etkileyebilir.
Hamilelikte bebeğin gelişimini etkileme riski var
Hamilelik sırasında elektronik sigara kullanımı güvenli olmamakla beraber bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyerek organlarda kalıcı hasara neden olabilir. Aynı zamanda hamilelik döneminde içilen elektronik sigara, bebeğin akciğer gelişimine engel olarak doğduktan sonra da hastalıkları beraberinde getirebilir.
Elektronik sigaranın kalp üzerinde olası zararları
Elektronik sigara kullanan kişilerde; koroner arter hastalığı, depresyon, kalp krizi görülme olasılığı yüksek olmaktadır. Kullanmayanlara kıyasla felç geçirme ya da kalp krizine neden olma gibi sorunlar görülebilir. Elektronik sigara, kan damarlarını sertleşmesine neden olarak oksijenli kanın kalbe ve vücudun diğer bölgelerine gitmesini engelleyebilir. İçerdiği nikotin yüzünden kalp atış hızını artırarak krize zemin hazırladığı ortaya konmuştur. Bu da uzun vadede kalp sağlığına ciddi zararlar verdiğinin kanıtı olarak gösterilmektedir.
Elektronik sigaranın akciğer üzerinde olası zararları
Elektronik sigara, kimyasal ve partiküllerden dolayı astım ve kronik akciğer hastalığına bağlı olarak akciğer iltihabı oluşturma eğilimindedir. Bu durum uzun vadede kanser riskini artırarak DNA hasarını da sebebiyet verebilir. Elektronik sigara buharı aynı zamanda akciğer ortamında bulunan bağışıklık hücrelerini olumsuz etkileyerek akciğer iltihabına neden olabilir. Kuzey Carolina Üniversitesi'nden yapılan bir araştırma, elektronik sigaralarda bulunan iki ana bileşenin (propilen glikol ve bitkisel gliserin) hücreler için toksik etkisi olduğunu bunun da akciğer hastalıklarına zemin hazırladığını ortaya koymuştur.
Elektronik sigaranın diş sağlığı üzerine etkileri
Araştırmalarda, elektronik sigaranın dişler ve diş etlerini üzerinde olumsuz etkileri olabileceği belirtilmektedir. Bu etkilerden bazıları; bakteri üretimi, ağızda kuruluk, iltihaplı diş eti, genel tahriş, hücre ölümü olarak görülebilir. 2018 yılında yapılan bir çalışmada elektronik sigaranın aerosolüne maruz kalan dişlerin kalmayanlara oranla daha fazla bakteri ürettiği görülmüştür. Bu bakterilerin; diş çürümesi, dişte boşluklar ya da diş eti hastalıkları ile ilişkili olduğu ortaya konmuştur. Bunların yanında elektronik sigaralardaki likitler ağız kuruluğuna neden olarak ağız yaralarını da beraberinde getirebilmektedir. Ağız ve boğaz tahrişine de neden olan e-sigara diş etlerinde şişme, hassasiyet ve kızarıklık içerebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 1 Ağustos 2023
Yayınlanma Tarihi: 30 Mayıs 2022
